शिराळा

​

महाराष्ट्रातील सांगली जिल्ह्यातील शिराळा हे गाव अनेक गोष्टींसाठी प्रसिद्ध आहे. याला "बत्तीस शिराळा" असेही म्हणतात, कारण या गावात एकेकाळी ३२ गावांचा महसूल जमा होत असे. तर चला जाणून घेऊया या ऐतिहासिक आणि धार्मिक गावाबद्दल अधिक माहिती.

स्थान:

• शिराळा हे गाव राष्ट्रीय महामार्ग क्र. ४ (नवीन नंबर ४८) वर वाघवाडी, इटकरे फाटा आणि पेठ नाक्यापासून १५ किलोमीटर अंतरावर आहे.

• ते सांगलीपासून ६० किलोमीटर आणि कोल्हापूरपासून ५५ किलोमीटर अंतरावर आहे.

भौगोलिक रचना:

• हे गाव डोंगराळ भागात असून गावाची रचना चढउताराची आहे.

• येथील हवामान मुसळधार पाऊस, थंड हिवाळा आणि उन्हाळा असे आहे.

• गावाला मोरणा धरणातून पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा होतो.

• गावाच्या मध्य भागातून एक ओढा जातो, त्याचा व बाहेरून येणाऱ्या मोरणा नदीचा संगम गोरक्षनाथांच्या मंदिराजवळ झाला आहे.

धार्मिक महत्त्व:

• शिराळा हे गाव नागपंचमीच्या दिवशी येथील गावकऱ्यांच्या, जिवंत नाग पकडून त्याची पूजा करण्याच्या परंपरेमुळे जगभर प्रसिद्ध आहे. यावेळी मोठी यात्रा भरते.

• या गावात समर्थ रामदास स्वामींनी स्थापन केलेले ११ मारुतीपैकी एक मारुतीचे मंदिर आहे.

• गावात गणपती मंदिर, नाग मंदिर, गुरुदेव दत्त मंदिर, गोरक्षनाथ मंदिर, ग्रामदैवत अंबामाता मंदिर, नृसिंह मंदिर, महादेव मंदिर, राम मंदिर, लक्ष्मी नारायण मंदिर, विठ्ठल रुक्मिणी मंदिर आणि शनिदेव मंदिर अशी अनेक मंदिरे आहेत.

ऐतिहासिक वारसा:

• शिराळा या गावाला फार मोठा असा ऐतिहासिक वारसा लाभला आहे.

• गावात असणारा भुईकोट किल्ला हा ऐतिहासिक ठेवा आहे.

• छत्रपती संभाजी महाराजांना मुकर्रबखान यांनी पकडले तेव्हा शिराळ्यात त्यांचा एक मुक्काम पडला होता. तेव्हा शिराळा गावच्या देशमुख (इनामदार) आणि किल्ल्याचे दीक्षित यांनी त्यांना सोडवण्याचा प्रयत्न केला होता.